​​​​​​​Bệnh sốt rét: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Bệnh sốt rét do ký sinh trùng gây ra lây sang người qua vết đốt của muỗi bị nhiễm bệnh. Dưới đây là những thông tin hữu ích về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa bệnh sốt rét.

Bệnh sốt rét do ký sinh trùng gây ra. Ký sinh trùng lây sang người qua vết đốt của muỗi bị nhiễm bệnh. Những người bị sốt rét thường sốt cao và ớn lạnh. Dưới đây là những thông tin hữu ích về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa bệnh sốt rét.

Nguyên nhân gây bệnh sốt rét

Bệnh sốt rét do một loại ký sinh trùng đơn bào thuộc giống plasmodium gây ra. Ký sinh trùng lây truyền sang người phổ biến nhất qua vết muỗi đốt.

1. Chu kỳ truyền bệnh của muỗi

Không bị nhiễm muỗi: Một con muỗi bị nhiễm bệnh khi đốt người bị sốt rét.

Truyền ký sinh trùng: Nếu con muỗi này đốt bạn trong tương lai, nó có thể truyền ký sinh trùng sốt rét cho bạn.

Trong gan: Một khi ký sinh trùng xâm nhập vào cơ thể, chúng sẽ di chuyển đến gan của bạn - nơi một số loại có thể nằm im trong một năm.

Vào máu: Khi ký sinh trùng trưởng thành, chúng rời khỏi gan và lây nhiễm sang các tế bào hồng cầu của bạn. Đây là khi mọi người thường phát triển các triệu chứng sốt rét.

Cho người tiếp theo: Nếu một con muỗi chưa nhiễm bệnh đốt bạn vào thời điểm này trong chu kỳ, nó sẽ bị nhiễm ký sinh trùng sốt rét của bạn và có thể lây lan chúng sang những người khác mà nó cắn.

2. Các phương thức lây truyền khác

Do các ký sinh trùng gây bệnh sốt rét ảnh hưởng đến các tế bào hồng cầu, nên mọi người cũng có thể mắc bệnh sốt rét khi tiếp xúc với máu bị nhiễm bệnh, bao gồm: từ mẹ sang thai nhi, qua truyền máu, do dùng chung kim tiêm để tiêm chích ma túy.

Các yếu tố rủi ro gây bệnh sốt rét

Yếu tố nguy cơ lớn nhất để phát triển bệnh sốt rét là sống trong hoặc đến thăm các khu vực có bệnh phổ biến. Chúng bao gồm các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới của: Châu Phi cận Sahara, Nam và Đông Nam Á, những hòn đảo Thái Bình Dương, Trung Mỹ và bắc Nam Mỹ.

Mức độ rủi ro phụ thuộc vào việc kiểm soát bệnh sốt rét tại địa phương, sự thay đổi theo mùa của tỷ lệ sốt rét và các biện pháp phòng ngừa bạn thực hiện để ngăn ngừa muỗi đốt.

Những người có nhiều nguy cơ mắc bệnh nghiêm trọng bao gồm: trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh, người cao tuổi, du khách đến từ các vùng không có bệnh sốt rét, phụ nữ mang thai và thai nhi của họ

Cư dân của vùng sốt rét có thể tiếp xúc với bệnh đủ để có được miễn dịch một phần, điều này có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng sốt rét. Tuy nhiên, khả năng miễn dịch một phần này có thể biến mất nếu bạn chuyển đến một nơi mà bạn không còn thường xuyên tiếp xúc với ký sinh trùng.

Triệu chứng của bệnh sốt rét

Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh sốt rét có thể bao gồm: sốt, ớn lạnh, cảm giác khó chịu chung, đau đầu, buồn nôn và ói mửa, bệnh tiêu chảy, đau bụng, đau cơ hoặc khớp, mệt mỏi, thở nhanh, nhịp tim nhanh, ho.

Một số người mắc bệnh sốt rét trải qua các đợt “tấn công” sốt rét, bắt đầu bằng rùng mình và ớn lạnh, sốt cao, sau đó đổ mồ hôi và nhiệt độ trở lại bình thường.

Các dấu hiệu và triệu chứng sốt rét thường bắt đầu trong vòng vài tuần sau khi bị muỗi nhiễm bệnh cắn. Tuy nhiên, một số loại ký sinh trùng sốt rét có thể nằm im trong cơ thể bạn đến một năm.

Nói chuyện với bác sĩ của bạn nếu bạn bị sốt khi sống trong hoặc sau khi đi du lịch đến vùng có nguy cơ sốt rét cao. Nếu bạn có các triệu chứng nghiêm trọng, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp.

Xem thêm: Sốt khi mang thai có sao không?

Các biến chứng của bệnh sốt rét

Sốt rét có thể gây tử vong, đặc biệt khi gây ra bởi loài plasmodium phổ biến ở Châu Phi. Tổ chức Y tế Thế giới ước tính rằng khoảng 94% tổng số ca tử vong do sốt rét xảy ra ở châu Phi, phổ biến nhất là ở trẻ em dưới 5 tuổi.

Các ca tử vong do sốt rét thường liên quan đến một hoặc nhiều biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

+ Sốt rét thể não: Nếu các tế bào máu chứa đầy ký sinh trùng chặn các mạch máu nhỏ đến não của bạn (sốt rét thể não), có thể xảy ra sưng não hoặc tổn thương não. Sốt rét thể não có thể gây co giật và hôn mê.

+ Các vấn đề về hô hấp: Chất lỏng tích tụ trong phổi (phù phổi) có thể gây khó thở.

+ Suy nội tạng: Sốt rét có thể làm hỏng thận, gan hoặc làm cho lá lách bị vỡ. Bất kỳ điều kiện nào trong số này đều có thể đe dọa tính mạng.

+ Thiếu máu: Sốt rét có thể dẫn đến việc không có đủ tế bào hồng cầu để cung cấp đầy đủ oxy cho các mô của cơ thể (thiếu máu).

+ Lượng đường trong máu thấp. Các dạng sốt rét nghiêm trọng có thể gây ra lượng đường trong máu thấp (hạ đường huyết), cũng như quinine - một loại thuốc phổ biến được sử dụng để chống lại bệnh sốt rét cũng vậy. Lượng đường trong máu rất thấp có thể dẫn đến hôn mê hoặc tử vong.

+ Sốt rét có thể tái phát: Một số loại ký sinh trùng sốt rét, thường gây ra các dạng bệnh nhẹ hơn, có thể tồn tại trong nhiều năm và gây tái phát.

Phòng ngừa bệnh sốt rét

Nếu bạn sống ở hoặc đang đi du lịch đến một khu vực thường xảy ra bệnh sốt rét, hãy thực hiện các bước để tránh bị muỗi đốt. Muỗi hoạt động mạnh nhất trong khoảng thời gian từ hoàng hôn đến bình minh. Để bảo vệ mình khỏi bị muỗi đốt, bạn nên:

• Che da: Mặc quần dài và áo sơ mi dài tay.
• Bôi thuốc chống côn trùng lên da: Sử dụng thuốc chống côn trùng. Không dùng vòi xịt trực tiếp lên mặt. Không sử dụng các sản phẩm có OLE hoặc PMD cho trẻ em dưới 3 tuổi.
• Bôi chất chống thấm lên quần áo: Thuốc xịt có chứa permethrin an toàn để thoa lên quần áo.
• Ngủ dưới lưới: Màn ngủ, đặc biệt là màn được xử lý bằng thuốc diệt côn trùng như permethrin, giúp ngăn ngừa muỗi đốt khi bạn đang ngủ.
• Tổ chức Y tế Thế giới đã khuyến cáo sử dụng vắc-xin sốt rét cho trẻ em sống ở các quốc gia có số ca sốt rét cao. Các nhà nghiên cứu đang tiếp tục phát triển và nghiên cứu vắc-xin sốt rét để ngăn ngừa lây nhiễm.

Bài viết trên Trẻ Khỏe Đẹp đã chia sẻ đến bạn nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa bệnh sốt rét. Chúc bạn thật nhiều sức khỏe và cảm ơn bạn đã quan tâm theo dõi!